Ze zdumieniem, ze szczęką która opadła mi do podłogi, słuchałem sobotniego Południka Wildsteina. Wildstein usiłował tłumaczyć tumanom, co to jest establishment. Publicyści z rozmaitych środowisk intelektualnych nie wiedzą co to jest establishment ? Zgroza, co za poziom.
Ja tu wypisuję elaboraty o rozwoju umysłowości od człowieka pierwotnego, i o roli religii w tym procesie, a ci faceci w w.XXI nie mają pojęcia o tym, co to jest establishment. Nie mają, w gruncie rzeczy, pojęcia o formach rozwoju struktur społecznych we współczesnym społeczeństwie.
Establishment co najwyżej kojarzy się im z rządzącymi lub ludźmi obecnymi na scenie politycznej. Zmienia się rząd, więc zmienia się establishment ? Idiotyzm. W ten sposób i Prawo i Sprawiedliwość należałoby do establishmentu i Marie Le Pen też. Za Chiny nie są oni w stanie tego zagadnienia zrozumieć albo może raczej uznają to pojęcie za niewygodne, bo demaskuje pewne układy, których niektórzy publicyści wolą nie krytykować.
Tymczasem “establishment” oznacza utrwalone struktury wpływów obejmujące cały system, a jeżeli utrwalone, to oznacza to proces wieloletni. Zaliczamy tu elity, środowiska opiniotwórcze, media mainstreamowe oraz ośrodki decyzyjne i wcale nie tylko polityczne, bo polityka to tylko fragment społecznej rzeczywistości. Po drugiej stronie, są nienależące do establishmentu siły antysystemowe, takie jak rządzący obecnie PIS czy Front Marie Le Pen.
Tak więc, establishment komunistyczny miał 45 lat na utrwalenie swoich struktur, a transformacja nie wiążała się przecież z odsunięciem ich od wpływów. Komuniści zachowali wpływy polityczne i gospodarcze, i je nawet umocnili w nowym systemie postkomunistycznym. A system postkomunistyczny zyskał dodatkowe 26 lat na przetrasformowanie i umocnienie swoich wpływów w postaci establishmentu postkomunistycznego.
Można oczywiście przewidzieć, że, w wyniku zmian, stary establishment się rozpadnie i po jakimś czasie, gdy dominację w systemie przejmą wpływy innych grup, ukształtuje się nowy establishment, ale to jest kwestia, jak wspomniałem, dłuższego procesu społecznego.
Zamierzałem opublikować tę notkę w sobotę, ale coś mi, na szczęście, wypadło, a w niedzielę tak się złożyło, że kwestia establishmentu wyszła w rozmowie z młodym, no i szczęka mi znowu opadła, bo się okazało, że kwestie struktur społecznych nie są dla innych tak oczywiste jak dla mnie. Na szczęście znam angielski z pewnością lepiej niż Wildstein i udało mi się kwestię establishmentu na bazie języka angielskiego wyjaśnić do końca.
Termin angielski jest jak najbardziej na miejscu, z uwagi na długi, niezakłócony okres rozwoju demokracji angielskiej czy amerykańskiej. Trzeba przy tym pamiętać, że establishment angielski czy amerykański jest zakorzeniony we własnej kulturze i państwowej racji stanu, co można powiedzieć także o establishmencie rosyjskim. Tymczasem establishment komunistyczny i postkomunistyczny w Polsce ma powiązania zewnętrzne i obce mu jest pojęcie racji stanu czy interesu narodowego.
Komentarze